Quy định mới về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các bộ, ngành
Từ 1/3/2025, nhiều nghị định của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các bộ, ngành sau sắp xếp, tinh gọn bộ máy có hiệu lực, như: Bộ Giáo dục và Đào tạo; Bộ Tư pháp; Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam; Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; Văn phòng Chính phủ; Bộ Ngoại giao; Thông tấn xã Việt Nam; Bộ Nội vụ; Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; Bộ Dân tộc và Tôn giáo; Bộ Công Thương.
Cụ thể, Nghị định số 36/2025/NĐ-CP quy định Văn phòng Chính phủ có 18 đơn vị, giảm 2 so với trước. Nghị định số 25/2025/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Nội vụ. Theo đó, Bộ Nội vụ có 18 đơn vị hành chính và 4 đơn vị sự nghiệp công lập. Như vậy, sau khi hợp nhất Bộ Nội vụ và Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, đã giảm 13 đầu mối so với ban đầu (hơn 37%), từ 35 xuống còn 22 đơn vị.
Nghị định số 28/2025/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Ngoại giao. Theo đó, Bộ Ngoại giao gồm 25 đơn vị, giảm 3 đơn vị so với trước.
Theo quy định tại Nghị định số 39/2025/NĐ-CP, Bộ Tư pháp gồm 20 đơn vị, giảm 5 so với trước. Theo Nghị định số 37/2025/NĐ-CP, sau sắp xếp bộ máy, Bộ Giáo dục và Đào tạo giảm từ 23 xuống còn 18 đơn vị. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã giảm 6 đơn vị, trong đó giảm 2 đơn vị hành chính và 3 đơn vị sự nghiệp công lập (quy định tại Nghị định số 26/2025/NĐ-CP). Theo Nghị định số 40/2025/NĐ-CP, cơ cấu tổ chức Bộ Công Thương còn 22 đầu mối, giảm 6 đơn vị so với trước.
Nghị định số 41/2025/NĐ-CP quy định, Bộ Dân tộc và Tôn giáo gồm 13 đơn vị, trong đó có 9 đơn vị giúp việc, 3 đơn vị sự nghiệp công lập.
Nghị định số 27/2025/NĐ-CP quy định, Thông tấn xã Việt Nam có cơ cấu tổ chức gồm 22 đơn vị (giảm 6 đơn vị so với quy định tại Nghị định số 87/2022/NĐ-CP). Nghị định số 38/2025/NĐ-CP quy định, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam còn 24 đơn vị, gồm 5 đơn vị chuyên môn giúp việc, 13 tổ chức khoa học và công nghệ công lập, 6 đơn vị sự nghiệp công lập.
Nghị định số 32/2025/NĐ-CP quy định Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam còn 26 đơn vị (giảm 12 đầu mối so với trước), trong đó có 4 đơn vị chuyên môn; 19 tổ chức khoa học và công nghệ công lập; 3 đơn vị sự nghiệp công lập khác.
Sửa đổi, bổ sung một số quy định trong lĩnh vực khoáng sản
Chính phủ đã ban hành Nghị định số 10/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định trong lĩnh vực khoáng sản; trong đó có Nghị định số 23/2020/NĐ-CP quy định về quản lý cát, sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông.
Theo quy định mới, giấy phép khai thác cát, sỏi lòng sông phải có nội dung về thời gian được phép hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông trong ngày, từ 5 giờ đến 19 giờ; quy định về thời gian khai thác trong năm.
Tại quy định cũ (Nghị định số 23/2020/NĐ-CP) khung thời gian khai thác từ 7h đến 17h, không được khai thác ban đêm.
Căn cứ vị trí địa lý, điều kiện khí hậu, thời tiết, thủy văn, UBND cấp tỉnh quyết định thời gian khai thác cụ thể đối với từng giấy phép, hồ sơ đăng ký nhưng không vượt quá khung thời gian quy định nêu trên.
Nghị định số 10/2025/NĐ-CP cũng sửa đổi, bổ sung điểm a khoản 1 Điều 10 Nghị định số 23/2020/NĐ-CP về bến, bãi tập kết cát, sỏi lòng sông.
Trong số đó, khu vực bến, bãi chứa cát, sỏi phải nằm trong phạm vi cảng thủy nội địa, bến thủy nội địa theo quy định của Luật Giao thông đường thủy nội địa.
Nghị định số 10/2025/NĐ-CP có hiệu lực thi hành từ ngày 1/3/2025.
Chế độ, chính sách mới đối với Dân quân tự vệ
Chính phủ ban hành Nghị định số 16/2025/NĐ-CP ngày 4/2/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 72/2020/NĐ-CP ngày 30/6/2020 quy định chi tiết một số điều của Luật Dân quân tự vệ về tổ chức xây dựng lực lượng và chế độ, chính sách đối với Dân quân tự vệ; có hiệu lực thi hành từ ngày 23/3/2025.
Nghị định số 16/2025/NĐ-CP sửa đổi khoản 1 Điều 7 Nghị định số 72/2020/NĐ-CP quy định về mức phụ cấp chức vụ chỉ huy Dân quân tự vệ. Theo quy định mới, Chỉ huy trưởng, Chính trị viên Ban Chỉ huy quân sự cấp xã; Chỉ huy trưởng, Chính trị viên, Ban Chỉ huy quân sự cơ quan, tổ chức được hưởng phụ cấp là 561.600 đồng (quy định cũ là 357.600 đồng).
Phó Chỉ huy trưởng, Chính trị viên phó Ban Chỉ huy quân sự cấp xã; Phó Chỉ huy trưởng, Chính trị viên phó Ban Chỉ huy quân sự cơ quan, tổ chức; Tiểu đoàn trưởng, Chính trị viên tiểu đoàn; Hải đoàn trưởng, Chính trị viên hải đoàn; Hải đội trưởng, Chính trị viên hải đội dân quân thường trực; Đại đội trưởng, Chính trị viên đại đội dân quân tự vệ cơ động được hưởng phụ cấp là 514.800 đồng (quy định cũ là 327.800 đồng)...
Luật Tổ chức Chính phủ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/3/2025
Luật Tổ chức Chính phủ gồm 5 chương, 32 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/3/2025.
Về nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Chính phủ, Luật nêu rõ: Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ; bảo đảm bình đẳng giới.
Tổ chức bộ máy hành chính quản lý đa ngành, đa lĩnh vực, tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; bảo đảm nguyên tắc cơ quan cấp dưới phục tùng sự lãnh đạo, chỉ đạo và chấp hành nghiêm chỉnh quyết định của cơ quan cấp trên.
Phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm giữa Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ với Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ và chức năng, phạm vi quản lý giữa các Bộ, cơ quan ngang Bộ; bảo đảm nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, đề cao trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu.
Phân quyền, phân cấp hợp lý giữa Chính phủ với chính quyền địa phương, bảo đảm quyền quản lý thống nhất của Chính phủ và phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương.
Thực hiện quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu lực, hiệu quả; xây dựng nền hành chính thống nhất, thông suốt, liên tục, dân chủ, pháp quyền, chuyên nghiệp, hiện đại, khoa học, trong sạch, công khai, minh bạch, kỷ luật, kỷ cương hành chính, tạo môi trường thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp; phục vụ Nhân dân, chịu sự kiểm tra, giám sát của Nhân dân.
Chủ động tham gia, phối hợp chặt chẽ, tăng cường kiểm soát của Chính phủ đối với nền hành chính quốc gia và việc thực hiện quyền lập pháp, quyền tư pháp.
Nguồn: Baovephapluat